Op welke dag van de week viel 14 februari 1997? Op welke dag zal 10 juni 2013 vallen? Degene die dit kan beantwoorden is knap. En de 15de van de volgende maand? Verschillende berekeningen uit het hoofd zijn nodig om deze hersenbreker op te lossen. Verschillende berekeningen, dat wil zeggen even zoveel foutbronnen.

Dat is wel de paradox: een notie net zo eenvoudig als een kalender is in feite een grote warboel.

Laten we even aannemen dat we de tijd van de dag net als de tijd van het jaar tellen. Wat zou het opleveren? We zouden in lengte verschillende uren hebben, 47 minuten, 53, 61, 67 — liever priemgetallen om iedere onderverdeling te voorkomen. Die uren zouden elkaar opvolgen volgens een geleerde wanorde die hier niet uitvoerig beschreven wordt om de lezer niet te vervelen. Resultaat: een dag zou niet uit een geheel aantal uren bestaan worden, maar uit 23 uur en 28 minuten, 23 uur en 54 minuten, 24 uur en 17 minuten, 24 uur en 26 minuten, of verzin maar wat. Van de ene op de andere dag zouden we niet dezelfde tijd kennen, en we zouden enkel slagen onze weg in deze doolhof te vinden met behulp van gedrukte tabellen. Die tabellen heten... kalenders.

Glimlacht u? Bekijk de kalender eens. Dat is precies deze doolhof. De schaal is hier het jaar in plaats van de dag. Het principe is hetzelfde. Op een cyclus van achtenveertig maanden zijn er drie maanden van 28 dagen, één maand van 29 dagen, zestien maanden van 30 dagen, achtentwintig maanden van 31 dagen. De maandlengte hangt nooit samen met de weeklengte, drie uitzonderingen daargelaten. Waarom makkelijk doen als het moeilijk kan? Gevolg: twee achtereenvolgende jaren beginnen niet op dezelfde dag.

Doordat onze geest hier van jongs af aan aan gewend is, zien we de onzinnigheid van dit samenraapsel niet meer. Als we er afstand van nemen, dan zijn we stil van verbazing. Een nieuwe kalender elk jaar nodig hebben om zich oriënteren is een echte stommiteit. Wisselen we elke dag van horloge? Nee gelukkig niet. Laten we eens zien hoe orde in die bende scheppen.